accent circonflexe 1.0
(taal en taalkunde)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een accent circonflexe…
is een diakritisch teken; is een teken; is een zaak
- [Uiterlijk] heeft de vorm van een dakje dat alleen bestaat uit de twee schuine zijden
- [Functie] dient in het Frans om aan te geven dat in een oudere taalfase een etymologische s werd geschreven en dient in ouder Nederlands en soms nog wel in hedendaagse poëzie om aan te geven dat er een medeklinker is weggelaten en een vorm samengetrokken is
- [Plaats] wordt geplaatst in Franse woorden en Franse leenwoorden, vaak op de e, soms ook op een andere klinker
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] wordt gebruikt in de spelling van Franse woorden en Franse leenwoorden; wordt bv. ook gebruikt in het Afrikaans, Esperanto, het Roemeens, het Fries, het Welsh en enige Slavische talen
Algemene voorbeelden
Diakritische tekens zijn hulptekens boven of onder een letterteken, met als functie de specifieke klankwaarde van de betrokken letter te preciseren. Het betreft tekens als: [...] ˆ accent circonflexe; op klinkers in leenwoorden (ê).
In Frankrijk is een felle strijd ontbrand om het behoud van het 'dakje', het accent circonflexe. Komend schooljaar verdwijnt het dakje uit de schoolboeken, althans boven de klinkers i en u, zoals in disparaît (verdwijnt) en coût (kosten).
In de hedendaagse spelling gaat het gebruik van de drie accenttekens in veel gevallen op het Frans terug. In die taal komt het accent circonflexe meestal voor in woorden waarin vóór de achttiende eeuw een etymologische s werd geschreven. De klank /s/ was in bepaalde posities al sinds de elfde eeuw weggevallen, maar toch is men hem in het schrift blijven noteren.
In oudere Nederlandse teksten werd het accent circonflexe ook gebruikt. Men gebruikt er de naam 'samentrekkingsteken' voor. Het teken staat dan voor een samentrekking die is ontstaan door weglating van de, vaak wegens het versmetrum, zoals in geboden -> geboôn, Nederlands -> Neêrlands.
Eigenlijk zijn er maar drie belangrijke accenttekens: het accent aigu (cliché), het accent grave (crème) en het accent circonflexe (enquête). Je vindt ze op het toetsenbord, via het menu Invoegen, symbolen of met een sneltoetscombinatie.
Wordt het accent circonflexe (het dakje: ^) tegenwoordig nog wel gebruikt in het Nederlands? Ja, maar in beperkte mate: op een e in uit het Frans geleende woorden en sóms op andere Franse klinkers, en in een enkel Fries woord.
Het accent circonflexe wordt soms gehandhaafd in leenwoorden. Enkele voorbeelden: enquête, fêteren, coûte que coûte, maître d'hôtel, maîtresse, tête-à-tête.
Het dakje (accent circonflexe) is op de klinkers a, o en u verdwenen. Woorden als debacle, controle en ragout worden voortaan zonder dat accentteken geschreven. Omwille van de uitspraak is het dakje op de e, in Franse woorden, blijven staan: gêne, crêpepapier, enquête, fêteren.
In het Welsh wordt het accent circonflexe (to bach) gebruikt om een klinker langer te maken. Het wordt vooral gebruikt om homogrammen te onderscheiden, bijvoorbeeld ffon (stok) en ffôn (telefoon). In het Welsh kunnen de w en de y ook als klinkers fungeren, waardoor op deze letters ook accenten komen te staan (Ŵ/ŵ,Ŷ/ŷ - letters die vrijwel uniek voor het Welsh zijn) in gevallen waar ze lange klinkers representeren.
accent circonflexe 1.1
(wiskunde)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een accent circonflexe…
is een wiskundig symbool; is een symbool
- [Functie] geeft aan dat in een wiskundige formule een getal verheven moet worden tot een bepaalde macht
Algemene voorbeelden
Operatoren zijn de symbolen waarmee u aangeeft welk type berekening de formule moet uitvoeren. Met de operator ^ (accent circonflexe) wordt een getal verheven tot een bepaalde macht en met de operator * (sterretje) wordt een vermenigvuldiging uitgevoerd.